Cảnh báo lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam

Những năm gần đây, tình trạng người dân Việt Nam phản ánh mình là nạn nhân của các vụ lừa đảo trực tuyến đang gia tăng nhanh chóng với các hình thức ngày càng phức tạp. Đây có thể coi là vấn đề nóng và nhức nhối cần sự vào cuộc của tất cả các cơ quan, ban ngành và ngay cả trong ý thức của mỗi người dân. Trong bài viết này, hãy cùng Beetechsoft tìm hiểu những điều có thể bạn chưa biết về lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam.


1. Cảnh báo lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam

Theo số liệu do Liên minh Chống lừa đảo toàn cầu (Global Anti Scam Alliance – Gasa) công bố gần đây, năm 2023 số tiền của các vụ lừa đảo qua mạng trên toàn cầu đã lên đến 53 tỷ đô la Mỹ, trong đó riêng người Việt Nam bị chiếm đoạt 16 tỷ đô la. Con số khổng lồ tương đương 3,6% GDP Việt Nam, mức thiệt hại do Gasa công bố cao hơn rất nhiều so với con số được công bố trên các tạp chí khác, bởi có rất nhiều trường hợp người dân không đi trình báo khi bị lừa đảo. Tuy còn nhiều tranh cãi về những con số được công bố, nhưng đến thời điểm hiện tại lừa đảo qua mạng đã và đang là vấn nạn mang tính thời sự của toàn nhân loại.

Cũng theo báo cáo trên, dân số Việt Nam là 104.799.174 người, dân số trên 18 tuổi là 75.555.404 người thì số người (trên 18 tuổi) bị lừa đảo là 22.105.109 người, tức 29% theo tỷ lệ của mẫu khảo sát. Nguyên nhân của tình trạng lừa đảo tăng nhanh và tập trung nhiều ở độ tuổi trên 18 có thể được lý giải bởi:

  • Dịch vụ tài chính trực tuyến phát triển: Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, Việt Nam được coi là một trong các quốc gia có tỷ lệ người dùng Internet hàng ngày thuộc top đầu thế giới, đặc biệt sau thời gian đại dịch COVID, sự phổ cập của các dịch vụ tài chính trực tuyến như ngân hàng, thanh toán trực tuyến, mua sắm online đang ngày càng phổ biến, điều này đã khiến mạng Internet tại VN trở thành mảnh đất màu mỡ cho các đối tượng lừa đảo khai thác.

  • Sự gia tăng của tội phạm mạng: Các nhóm tội phạm mạng đã sử dụng các kỹ thuật tiên tiến để thực hiện các vụ lừa đảo, từ việc sử dụng phần mềm độc hại đến việc tạo ra các trang web giả mạo chuyên nghiệp.

  • Số lượng điện thoại thông minh tăng nhanh: Đây không hẳn là nguyên nhân trực tiếp nhưng là một yếu tố quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động lừa đảo bởi khả năng tiếp cận Internet một cách dễ dàng hơn, điều này có thể khiến người dùng trở thành mục tiêu của các hoạt động lừa đảo trực tuyến, lộ nhiều thông tin cá nhân quan trọng như thông tin tài khoản ngân hàng, mật khẩu và thông tin thẻ tín dụng. Bên cạnh đó, các ứng dụng giả mạo, tin nhắn lừa đảo, quảng cáo gian lận hoặc liên kết độc hại và email phishing thường được phát tán qua điện thoại thông minh, sử dụng các chiến lược tinh vi để đánh lừa người dùng.

  • Thiếu kiến thức và cảnh giác: Một trong những nguyên nhân gây tình trạng lừa đảo trực tuyến tăng nhanh đó là nhận thức của người dân, có rất nhiều trường hợp, các nạn nhân bị lừa không chỉ 1 mà đến 2,3 lần. Điều này phản ánh thực trạng người dân chưa hiểu đúng và đủ về các hình thức lừa đảo qua mạng để từ đó chủ quan cung cấp thông tin cho tội phạm.


2. 6 chiêu lừa đảo trực tuyến mới nhất người dân nên cảnh giác

Không khó để bắt gặp nạn nhân của các vụ lừa đảo trực tuyến với số tiền lớn lên đến hàng chục tỷ đồng là những người trường thành, có công việc ổn định và bằng cấp cao. Vậy tại sao những người được coi là có hiểu biết xã hội, kinh nghiệm sống và tinh thần cảnh giác mà vẫn bị lừa đảo qua mạng. Điều này có thể được lý giải bởi ngày nay tội phạm lừa đảo trực tuyến sử dụng những phương thức rất tinh vi, dễ gây nhầm lẫn và cực kỳ phức tạp. Vậy những phương thức đó là gì?

2.1 Lừa đảo trực tuyến mới qua email

Theo Cục An toàn thông tin, lừa đảo trực tuyến qua email đã được nâng cấp lên dưới rất nhiều hình thức khác nhau, trước đây chúng ta thường biết đến kiểu lừa đảo qua email đó là khách hạng nhận được đường link chứa mã độc, nếu bấm vào sẽ bị đánh cắp thông tin hoặc cài virus đánh cắp toàn bộ dữ liệu trên thiết bị. Tuy nhiên, hiện nay một chiến dịch lừa đảo qua email đang nở rộ đó là tội phạm mạng sẽ gửi một email lừa đảo chủ đề “tiền lương” để lừa người nhận mở tài liệu Microsoft Word đính kèm. Tệp word khi được mở sẽ yêu cầu nạn nhân nhập mật khẩu được cung cấp trong email và cho phép chỉnh sửa, sau đó nhấp đúp vào biểu tượng máy in trong tài liệu để xem biểu đồ lương. Từ đó, đối tượng tấn công và chiếm đoạt tài sản trên thiết bị nạn nhân.

2.2 Lừa đảo đọc sách, mua hàng, nhập liệu để nhận lương

“Đọc sách mỗi ngày để nhận lương” “mua hàng trên các sàn thương mại điện tử để nhận lương” hay “tìm người nhập liệu” được nhận định là hình thức lừa đảo online nổi bật trong thời gian gần đây, biến tướng từ hình thức “thực hiện nhiệm vụ”, “nhận thưởng”. Thông thường các trường hợp này, nạn nhân sẽ thanh toán trước và tội phạm sẽ hoàn trả lại số tiền tương ứng, tuy nhiên sau 1 đến 2 lần đầu thanh toán thành công, đến khi đơn hàng giá trị lớn không được hoàn lại thì nạn nhân mới nhận ra mình bị lừa.


2.3 Chiếm đoạt tiền tỷ của phụ huynh đăng ký khóa tu mùa hè, trại hè

Các đối tượng lừa đảo xây dựng các trang “tu sinh mùa hè”, “trại hè” để thu hút các phụ huynh có mong muốn cho con em sinh hoạt và học tập trong những tháng hè, đây là hình thức đang rộ lên trên mạng trong thời gian gần đây, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Sau khi phụ huynh đăng ký, các đối tượng lừa đảo sẽ yêu cầu đặt cọc hoặc đóng phí với số tiền không hề nhỏ. Chỉ đến gần thời điểm triển khai khi phụ huynh liên lạc lại thì các số điện thoại này đã biến mất, lúc đó họ mới biết mình đã bị lừa. 

2.4 Lừa đảo liên quan đến tiền điện tử

Cục An toàn thông tin cho biết, một số người dùng đã báo cáo việc bị đánh cắp tiền điện tử sau khi sử dụng ví điện tử giả mạo hoặc tham gia giao dịch trên các sàn lừa đảo. Theo Cục An toàn thông tin, trường hợp đã lỡ đăng nhập thông tin vào ứng dụng giả mạo, người dùng cần nhanh chóng chuyển tiền điện tử sang một ví điện tử khác an toàn. Người dân không nên truy cập vào các đường link nhận được qua tin nhắn, cảnh giác với các yêu cầu cài đặt phần mềm.

Bên cạnh đó các đối tượng tội phạm còn yêu cầu nạn nhân đăng ký tài khoản trên các sàn mua bán tiền điện tử, sau khi đăng ký tài khoản tham gia đầu tư sàn giao dịch tiền ảo có thể kiếm nhiều lợi nhuận. Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp nhà đầu tư mất hết tiền trong tài khoản hay bị chuyển sang tài khoản của đối tượng lừa đảo. Bởi các sàn tiền ảo chưa có đại diện pháp luật tại Việt Nam và tiền ảo cũng chưa được pháp luật Việt Nam công nhận nên người dùng không được bảo vệ khi mua bán giao dịch tại đây.

2.5 Lừa đảo bằng chiêu "cần người giữ hộ tiền"

Thủ đoạn của các đối tượng là đăng hình ảnh, bài viết giả danh là bác sĩ, doanh nhân, kỹ sư người nước ngoài trên mạng xã hội và kết bạn với nạn nhân. Đối tượng tự nhận đang làm việc tại nước có chiến tranh, hiện có nhiều ngoại tệ cần người tin tưởng giữ hộ.

Khi nạn nhân tin, đối tượng lại giả danh nhân viên chuyển hàng quốc tế, nhân viên sân bay để liên lạc yêu cầu gửi các loại phí, thuế... thì mới nhận được gói hàng chứa ngoại tệ. Bằng thủ đoạn này, nhóm đối tượng đã lừa đảo xuyên quốc gia, chiếm đoạt số tiền gần 100 tỷ đồng của nhiều nạn nhân trên cả nước.

2.6 Mất tiền vì cài phần mềm dịch vụ công giả mạo

Dù không phải là hình thức lừa đảo mới, song gần đây, đặc biệt là khoảng thời gian nhà nước ta yêu cầu người dân đổi sang căn cước công dân gắn chip và sổ định danh điện tử, lợi dụng thời điểm này nhiều người dân bị dính bẫy lừa cài phần mềm dịch vụ công giả mạo (VneID), tạo cơ hội để đối tượng chiếm quyền điều khiển điện thoại và từ đó lấy cắp tài sản.

Trước thực trạng lừa đảo trực tuyến ngày càng tăng nhanh theo cấp số nhân, người dân cần nâng cao cảnh giác, chủ động tìm hiểu và cập nhật các thông tin, dấu hiệu nhận diện lừa đảo, nâng cao năng lực và kỹ năng an toàn khi tham gia môi trường Internet. Các tổ chức, doanh nghiệp cần rà soát, đầu tư nghiêm túc cho các giải pháp về bảo vệ dữ liệu cá nhân, an toàn bảo mật thông tin bao gồm cả biện pháp về quy chế, chính sách đến biện pháp về kỹ thuật.


Beetechsoft -  Make Things Easier

Sở hữu đội ngũ nhân viên trẻ trung, năng động cùng với năng lực về công nghệ và sức mạnh tri thức, quy trình làm việc chuẩn quốc tế Beetechsoft đã và đang phát triển mạnh mẽ, đáp ứng các yêu cầu của khách hàng một cách tốt nhất và hiệu quả nhất!

Liên hệ ngay Beetechsoft để được tư vấn chi tiết.

Hà Nội: Tầng 4, tòa H10, số 2, ngõ 475 Nguyễn Trãi, P. Thanh Xuân Nam, Q. Thanh Xuân

TP.HCM: Lầu 2, số 25/7 Nguyễn Bỉnh Khiêm, P. Bến Nghé, Q. 1

Đà Nẵng: 88 An Hải Đông 1, P. An Hải Đông, Q. Sơn Trà

Hotline: 0339574888 | Email: academy@beetechsoft.com