Làm sao để bảo vệ thông tin cá nhân trong thời đại công nghệ số?

Trước diễn biến phức tạp của các hình thức tội phạm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng trong những năm gần đây và Việt Nam đang đứng thứ 49 trên toàn thế giới về số lượng tấn công trực tuyến. Đây là con số đáng báo động! Vậy để bảo vệ thông tin cá nhân trong thời đại công nghệ số mỗi người dân Việt Nam cần làm gì, hãy tham khảo thông tin trong bài viết sau nhé.

1. Các hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng

Trước khi tìm hiểu các cách bảo vệ thông tin cá nhân, hãy cùng Beetechsoft điểm qua một số hình thức lừa đảo trên môi trường Internet phổ biến nhất.

• Phishing (lừa đảo qua email)

Kẻ lừa đảo gửi email giả mạo từ các tổ chức, doanh nghiệp hoặc ngân hàng để lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân như tên đăng nhập, mật khẩu, số thẻ tín dụng hoặc thông tin tài khoản ngân hàng. Bên cạnh đó, một số người dùng nhận được email là mã QR hoặc một đường link có chứa virus, mã độc. Chỉ cần người dùng nhấn vào đường link, mọi thông tin trong máy tính hoặc điện thoại sẽ bị đánh cắp.

• Vishing (lừa đảo qua điện thoại)

Kẻ lừa đảo sử dụng cuộc gọi điện thoại giả mạo từ các tổ chức hoặc cơ quan chính phủ để lừa đảo thông tin cá nhân hoặc thông tin tài khoản ngân hàng từ nạn nhân. Tại Việt Nam, rất nhiều người dùng đã nhận được cuộc gọi giả mạo cơ quan công an, thông báo rằng người dùng đang liên quan đến một vụ án hình sự nguy hiểm, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân để xác minh làm rõ và đôi khi đòi tiền để giảm án. Đã có rất nhiều nạn nhân tin tưởng và chuyển số tiền rất lớn cho bọn tội phạm và chỉ đến khi người dùng không liên lạc được số điện thoại đó mới biết mình bị lừa.

• Smishing (lừa đảo qua tin nhắn SMS)

Kẻ lừa đảo gửi tin nhắn văn bản giả mạo từ các tổ chức hoặc doanh nghiệp, yêu cầu người dùng trả lời hoặc cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng. Cũng có nhiều trường hợp người dùng nhận tin nhắn trúng thưởng và yêu cầu nhập thông tin để gửi quà về,...

• Ransomware (phần mềm đòi tiền chuộc)

Phần mềm độc hại được sử dụng để mã hóa dữ liệu trên máy tính của nạn nhân, sau đó yêu cầu nạn nhân trả tiền chuộc để có được khóa giải mã. Hình thức này có thể đi kèm với một trong 3 hình thức lừa đảo trên.

• Scareware (phần mềm đe dọa)

Phần mềm độc hại được ngụy trang như phần mềm bảo mật, nhưng thực sự chỉ tạo ra thông báo giả mạo về việc máy tính của nạn nhân bị nhiễm virus và yêu cầu nạn nhân trả tiền để gỡ bỏ.

2. Các phương pháp bảo vệ thông tin cá nhân

Để bảo vệ thông tin cá nhân trong thời đại công nghệ số, có một số biện pháp bạn có thể thực hiện:

• Sử dụng mật khẩu mạnh: Sử dụng mật khẩu mạnh và duy nhất cho mỗi tài khoản trực tuyến của bạn. Mật khẩu mạnh bao gồm cả ký tự chữ thường, chữ in hoa, chữ số và ký tự đặc biệt, cũng như đủ dài (ít nhất 12 ký tự).

• Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA): Bật xác thực hai yếu tố cho tài khoản của bạn khi có thể. Điều này bao gồm việc sử dụng một mã xác thực được gửi đến điện thoại di động hoặc một ứng dụng xác thực bên thứ ba để xác nhận danh tính của bạn sau khi bạn nhập mật khẩu.

• Cập nhật phần mềm định kỳ: Luôn cập nhật phần mềm và ứng dụng trên thiết bị của bạn để bảo vệ chúng khỏi các lỗ hổng bảo mật.

• Sử dụng kết nối mạng an toàn: Tránh sử dụng kết nối mạng công cộng không an toàn khi truy cập thông tin nhạy cảm. Sử dụng một mạng riêng tư ảo (VPN) có thể giúp bảo vệ dữ liệu của bạn khi kết nối qua các mạng không an toàn.

• Kiểm tra quyền truy cập ứng dụng: Kiểm tra và quản lý các quyền truy cập ứng dụng của bạn trên các nền tảng mạng xã hội và các dịch vụ trực tuyến khác. Loại bỏ quyền truy cập không cần thiết hoặc không an toàn.

• Tăng cường bảo mật email: Sử dụng mã hóa PGP hoặc S/MIME cho email nhạy cảm và hạn chế việc chia sẻ thông tin cá nhân qua email.

• Cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân: Hãy cân nhắc kỹ trước khi chia sẻ thông tin cá nhân trực tuyến. Tránh chia sẻ thông tin nhạy cảm như số thẻ tín dụng, số CMND, hay thông tin tài khoản ngân hàng một cách không cần thiết.

• Sử dụng các công cụ bảo mật: Cài đặt và sử dụng các công cụ bảo mật như phần mềm diệt virus, firewall và phần mềm chống phishing để bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các mối đe dọa trực tuyến.

• Quản lý thông tin cá nhân trên mạng xã hội: Kiểm tra và cập nhật cài đặt bảo mật trên các tài khoản mạng xã hội của bạn để kiểm soát thông tin được chia sẻ và nhìn thấy.

• Giáo dục bản thân: Tìm hiểu về các mối đe dọa bảo mật trực tuyến và các biện pháp phòng ngừa để có thể tự bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả. Hãy cảnh giác với các email không mong đợi, đặc biệt là những email yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, thông tin tài khoản hoặc bất kỳ thông tin nhạy cảm nào. Không bao giờ mở tệp đính kèm hoặc bấm vào các liên kết từ những nguồn không đáng tin cậy. Tránh sử dụng thẻ tín dụng hoặc thông tin tài khoản ngân hàng trên các trang web không an toàn hoặc không rõ nguồn gốc. Sử dụng các phương tiện thanh toán an toàn như ví điện tử hoặc các dịch vụ thanh toán trực tuyến được tin cậy. Trước khi cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện giao dịch trực tuyến, hãy kiểm tra URL của trang web để đảm bảo rằng nó là một trang web chính thống và an toàn.

Việt Nam được coi là một trong những quốc gia có tỷ lệ các vụ lừa đảo cao nhất thế giới mặc dù tỷ lệ dân số Việt Nam chỉ khoảng 100 triệu người. Điều này đang là nguyên nhân gây ra những vấn đề an ninh an toàn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân. Vì vậy mọi người cần nâng cao tình thần cảnh giác và lựa chọn cho mình những hình thức bảo vệ thông tin cá nhân phù hợp nhất.