Tiềm năng và thách thức của ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam

Thời gian gần đây cụm từ ”công nghệ bán dẫn” hay “chất bán dẫn” được nhắc tới rất nhiều trên các phương tiện truyền thông cũng như trên các diễn đàn kinh tế tại Việt Nam. Vậy công nghệ bán dẫn là gì? Những tiềm năng và thách thức của ngành công nghệ bán dẫn tại đất nước hình chữ S là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau nhé.

1. Công nghệ bán dẫn là gì?

Công nghệ bán dẫn là lĩnh vực nghiên cứu, phát triển và sản xuất các thành phần điện tử dựa trên vật liệu bán dẫn. Các thành phần điện tử này bao gồm transistor (bóng bán dẫn), diode (Điốt), vi mạch và nhiều loại linh kiện khác như silic, các hợp chất bán dẫn. Công nghệ này chủ yếu được áp dụng trong sản xuất các linh kiện điện tử như vi xử lý, chip nhớ và các thành phần điện tử khác. Các thành tựu trong ngành công nghệ bán dẫn đã giúp giảm kích thước của các thiết bị điện tử, tăng hiệu suất và tính linh hoạt, đồng thời giảm giá thành sản xuất. Hiện nay, Đài Loan, Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc đã và đang là các trung tâm quan trọng của ngành công nghiệp bán dẫn thế giới.

2. 7 loại sản phẩm công nghệ trong ngành công nghiệp bán dẫn

Dưới đây là những sản phẩm nổi bật trong ngành công nghệ bán dẫn:

• Bộ nhớ (Memory): Là các thành phần chịu trách nhiệm lưu trữ dữ liệu trong các thiết bị điện tử. Có nhiều loại bộ nhớ khác nhau, chẳng hạn như RAM (bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên) và ROM (bộ nhớ chỉ đọc).

• Logic: Bao gồm các vi mạch logic được thiết kế để thực hiện các phép toán logic và chức năng điều khiển trong các hệ thống điện tử, bao gồm cả cổng logic, flip-flops và các vi mạch logic phức tạp hơn.

• Vi điều khiển (Microcontrollers): Là các vi mạch tích hợp có khả năng xử lý và kiểm soát các chức năng trong một hệ thống nhỏ. Chúng thường được sử dụng trong các sản phẩm như điều khiển tự động, vi xử lý nhúng và các ứng dụng IoT.

• Tín hiệu tương tự (Analog): Bao gồm các thành phần và vi mạch được thiết kế để xử lý và truyền tín hiệu tương tự, không phải là dạng số. Các ứng dụng bao gồm vi xử lý tín hiệu analog, khuếch đại tín hiệu và các linh kiện tương tự khác.

• Quang điện tử (Optoelectronics): Liên quan đến việc sử dụng ánh sáng và tín hiệu quang học trong các thiết bị điện tử. Điều này bao gồm các linh kiện như đèn LED, cảm biến ánh sáng và các thiết bị khác.

• Rời rạc (Discrete): Bao gồm các linh kiện điện tử cá thể, không tích hợp trên cùng một vi mạch. Các thành phần rời rạc bao gồm điốt, transistor và tụ điện, được sử dụng để xây dựng mạch điện tử.

• Cảm biến (Sensors): Là các thiết bị chuyển đổi các tín hiệu vật lý hoặc hóa học thành tín hiệu điện. Các loại cảm biến bao gồm cảm biến ánh sáng, cảm biến nhiệt độ và cảm biến gia tốc, được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng từ điện tử tiêu dùng đến công nghiệp tự động hóa.

2. Tiềm năng và thách thức của ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam

Theo nghiên cứu của Boston, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu có mức tăng trưởng 13% mỗi năm giai đoạn 2001 – 2021, đạt quy mô 600 tỷ USD. Ngành công nghiệp này được kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng và đạt quy mô 1000 tỷ USD vào năm 2030.

Ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đã và đang chứng minh tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Mặc dù vẫn đang ở giai đoạn phát triển so với các quốc gia có truyền thống lâu dài trong lĩnh vực này như Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc, nhưng Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. 

Một số yếu tố ủng hộ sự phát triển của ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam bao gồm:

• Chính sách hỗ trợ: Chính phủ Việt Nam đã và đang áp dụng các chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào ngành công nghệ bán dẫn, bao gồm cả việc cung cấp các gói khuyến mãi đầu tư và thuế ưu đãi.

• Lực lượng lao động: Việt Nam có một nguồn lao động trẻ, có trình độ giáo dục và kỹ thuật cao, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các doanh nghiệp công nghệ bán dẫn.

• Hợp tác quốc tế: Các doanh nghiệp trong ngành công nghệ bán dẫn ở Việt Nam thường hợp tác với các đối tác quốc tế để chia sẻ công nghệ và tăng cường năng lực sản xuất. Theo đó, nhiều tập đoàn và doanh nghiệp lớn trong ngành điện tử, bán dẫn như Intel, Synopsys, Infineon, Amko, Samsung, v.v, đang có kế hoạch mở rộng đầu tư tại nước ta.

• Nhu cầu thị trường: Nhu cầu về các sản phẩm điện tử thông minh và các thiết bị điện tử tiêu dùng tại Việt Nam đang tăng cao, tạo ra cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp trong ngành công nghệ bán dẫn.

• Nhà máy sản xuất chip: Hiện tại, Việt Nam vẫn chưa có nhà máy sản xuất chip điện tử lớn quy mô quốc tế. Các công ty trong nước thường tập trung vào gia công và lắp ráp các thành phần điện tử, cũng như sản xuất các sản phẩm điện tử tiêu dùng.

• Doanh nghiệp bán dẫn: Có một số doanh nghiệp trong ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam, nhưng chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và trung bình. Các doanh nghiệp này thường tập trung vào lĩnh vực thiết kế mạch, lắp ráp và gia công.

Hiện tại, ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam đang trong quá trình phát triển và tiến bộ, nhưng vẫn đối mặt với một số thách thức. 

• Thiếu nhân lực chất lượng: Theo thống kê số nhân sự có thể đảm nhận thực hiện trong ngành bán dẫn tại Việt Nam vẫn còn thiếu, chủ yếu dựa vào công nghệ nước ngoài, vì vậy nhà nước ta đã xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn với mục tiêu đào tạo, phát triển 50.000 nhân lực đến năm 2030.

• Năng lực nghiên cứu và phát triển: Việt Nam đang tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn, nhưng vẫn còn hạn chế so với các quốc gia phát triển khác.

• Cạnh tranh: Ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các quốc gia khác trong khu vực, đặc biệt là Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan.

Tóm lại, ngành công nghệ bán dẫn tại Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển và có tiềm năng lớn, nhưng vẫn cần có những bước tiến mới để đạt được vị thế cạnh tranh cao hơn trên thị trường quốc tế.